Hoe Vanderjeugd de knuppel in het haantjeshok gooit
Met de coming-out van Francesco Vanderjeugd als kandidaat-voorzitter schakelt de postjesstrijd bij Open VLD een versnelling hoger. De interne rivaliteit is terug van (nooit) weggeweest. ‘Dit kunnen we geen maanden volhouden’, zucht aftredend Kamerlid Luk Van Biesen.
Bron: De Standaard
De teller van (officiële) kandidaat-voorzitters bij Open VLD staat, voorlopig, op twee. De niet herverkozen Francesco Vanderjeugd (31) kondigde vandaag aan dat hij ambitie heeft om de partij te leiden en het roer om te gooien. ‘Opnieuw een heldere lijn, opnieuw luisteren naar de basis’, zei Vanderjeugd vanmorgen op Radio 1. Voor de verkiezingen riep zijn mentor Bart Tommelein zich ook al uit tot kandidaat-partijleider. De burgemeester van Oostende reageerde dan ook not amused op de demarche van zijn jonge collega/partijgenoot.
‘Ja, Bart was boos’, geeft Vanderjeugd toe. ‘Hij ziet dat vanuit zijn kant en soms verschillen we van mening.’ Vanderjeugd hoopt dat Tommelein bijdraait en Open VLD West-Vlaanderen uiteindelijk één kandidaat steunt. ‘Iedereen heeft het recht om zijn kandidatuur te stellen voor interne verkiezingen, die normaal pas in 2020 plaatsvinden’, reageert Tommelein zuinig.
Ook huidig voorzitster Gwendolyn Rutten houdt zich op de vlakte, al voelt Vanderjeugd naar eigen zeggen geen vijandigheid van haar kant. ‘Ik moet volgens haar een plan hebben en allianties sluiten. Maar dat heb ik vooraf net niet gedaan, omdat ik wil breken met die manier van politiek bedrijven.’
Verfrissend
Opvallend: enkele (sub)toppers waren er vanmorgen als de kippen bij om Vanderjeugd te steunen. Onder meer het eveneens niet herverkozen Kamerlid Nele Lijnen uit Limburg staat achter de jonge kandidaat, mogelijk in de hoop een graantje mee te pikken. ‘Ik heb binnen Open VLD de sterkste penetratiegraad van de niet-lijsttrekkers’, laat zij op Twitter weten.
Ook Mercedes Van Volcem, die haar zitje aan hem te danken heeft, gelooft in Vanderjeugd. Hij offerde een verkiesbare plaats op om de vrede binnen Open VLD West-Vlaanderen te bewaren. Van Volcem roemt zijn ‘bezieling’ om van Open VLD een warme partij te maken. ‘Het kille imago waarmee Open VLD worstelt, kan hij omdraaien.’
Aftredend Kamerlid Luk Van Biesen noemt de kandidatuur van Vanderjeugd ‘verfrissend’. ‘Ik vind het positief dat hij refereert naar onze beginselverklaring, waar de nadruk op Vlaanderen ligt, en dat hij méér inspraak wil voor de basis. Na de gemeenteraadsverkiezingen hebben we ons blind gestaard op een paar akkoorden in de steden, maar niet gekeken naar de regio’s waar we van de kaart geveegd zijn. Dat hij durft te wijzen op de zwakke campagne is moedig. Het wás ook zo: niemand had iets tegen ons, maar evenmin had niemand het vóór ons. Het ging de hele tijd over gendergelijkheid – een evidentie – en niet over de liberale waarden.’
Haantjes
Eind 2012 werd Rutten op het schild gehesen na een duel met outsider Egbert Lachaert. De Aarschotse slaagde erin om de eendracht terug te brengen en de ‘partij van haantjes’ – dixit Vincent Van Quickenborne – weer aan één zeel te doen trekken, minstens voor de buitenwereld. Het leverde haar intern veel respect op. In het voorjaar liet Rutten verstaan een derde termijn als voorzitster niet uit te sluiten, maar tijdens de campagne noemde ze zichzelf plotsklaps ‘kandidaat-premier’. Tegen de afspraken in.
Ook Bart Somers hengelde openlijk naar een Vlaamse ministerspost, Maggie De Block naar een verlengd verblijf op Volksgezondheid. Het deed de eendracht geen deugd. Het kenmerkende optimisme van de liberalen, dat Vanderjeugd overigens pure marketing noemt, verdween als sneeuw voor de zon. De slechte stembusgang – het verlies is weliswaar beperkt, maar het is wel verlies – heeft de rivaliteit weer doen oplaaien.
Sinds 26 mei is het ieder voor zich. Aangezien de Vlaams-Brabantse vrouwen hun bonus verkwanselden, zijn het vooral de mannen die hun ambities tentoonspreiden. Lachaert, vandaag Kamerlid, nuanceert. ‘Ik denk dat Francesco’s overtuiging authentiek is. Maar net zoals er geen vacatures waren voor ministerposten tijdens de campagne, is er nu ook geen vacature voor het voorzitterschap. Dus ik vind het wel héél vroeg. Plus: op een gegeven moment gaat hij toch moeten zeggen waar hij dan wél heen wil met de partij.’
Uit de kast
De kans is groot dat er nog meer kandidaat-voorzitters uit de kast komen. Naar verluidt heeft Tommelein een afspraak met Alexander De Croo: als die laatste naast een topfunctie grijpt in de regering, zou Tommelein hem steunen voor het voorzitterschap en andersom, weet Het Nieuwsblad. De Croo laat in de blauwe rangen voelen dat hij nu dé sterke man is: met zijn meer dan 80.000 voorkeurstemmen voert hij de interne pikorde aan.
Ook Somers lonkt naar het nationale niveau. Na 19 jaar burgemeesterschap in Mechelen is het stilaan weer tijd voor iets anders. In de provincie Antwerpen kon Somers een mooi resultaat voorleggen. Hetzelfde geldt voor Vincent Van Quickenborne, die eerder al genoemd werd als potentiële voorzitter. De meeste toppers reageren niet. Ze kijken de kat uit de boom in afwachting van de verdeling van eventuele ministerportefeuilles. Als het zover is, kun je er gif op innemen dat er meer mensen zich geroepen voelen dan dat er posten zijn. En dán dreigt de strijd helemaal los te barsten.
‘In principe hebben we nog tot maart 2020 vooraleer het opnieuw voorzittersverkiezingen zijn, maar deze situatie is moeilijk om te rekken’, zucht Luk Van Biesen. ‘Dit kunnen we geen negen maanden volhouden.’