Liever het licht uitdoen dan een linkse tongzoen
Een sociaal-economische deal sluiten met socialisten zou voor Open VLD een té grote smet zijn op het blauwe blazoen.
Bron: De Standaard
De maskers vallen af. Voor de postjes en de macht zouden CD&V en Open VLD dus het sociaal-economisch ‘Zweeds’ beleid met een pennentrek ongedaan hebben gemaakt. Ongelooflijk.’ Getekend: Louis Ide, algemeen secretaris van de N-VA. De Vlaams-nationalisten delen op de sociale media driftig een eigenhandig gemonteerd filmpje waaruit moet blijken dat Michels serenade aan de linkse oppositiepartijen dinsdag helemaal was doorgesproken. Alleen: het citaat van Open VLD-voorzitster Gwendolyn Rutten wordt ruwweg afgekapt. Ja, ze wist ervan. Het tweede deel van haar zin horen we niet: ‘Het is nooit de bedoeling geweest om er een links project van te maken.’
De N-VA probeert zo alsnog het beeld op te hangen dat Open VLD tot elke prijs wilde vermijden, namelijk dat de regering-Michel zonder de N-VA onmiddellijk de centrumrechtse koers verlaat. En dat dus álleen de N-VA zo’n koers garandeert. Rutten wist goed genoeg wat ze deed toen ze liet weten dat er geen sprake kon zijn van ‘afwijkingen op de begroting of de arbeidsdeal’. Met alle Walen, maar niet met de liberalen.
Stekkertrekkers
‘Níémand in onze fractie was vragende partij om een akkoord te smeden met de linkerzijde. Besturen met de PS, zeker? Komaan.’ Onder de Open VLD-Kamerleden is de aversie tegen alles wat links is, groot. Mensen als Luk Van Biesen, Dirk Van Mechelen, Carina Van Cauter, Tim Vandenput en Vincent Van Quickenborne behoren tot de klassieke ‘donkerblauwe’ vleugel en noemen zich onbeschroomd economisch rechts.
Tijdens de toespraak van de premier gingen dan ook alle blauwe alarmbellen af. De liberalen zonderden zich af. Rutten en Thomas Leys, hoofd van de studiedienst, zakten in ijltempo af naar het parlement. Er werd besloten dat de voorzitster ‘in de communicatie zou gaan’.
‘De premier klonk voluntaristischer dan de woorden op zijn speaking note, of toch dan hetgeen was gezegd in de kern’, blikt Kamerfractieleider Patrick Dewael terug. ‘We hadden niet verwacht dat hij de boodschap zou brengen met zo’n grote empathie voor de linkerzijde. Óns standpunt is altijd hetzelfde gebleven: het regeerakkoord is ons kompas. We stonden open voor overleg over bijvoorbeeld de welvaartsenveloppe, maar het principe van de degressiviteit van werkloosheidsuitkeringen afvoeren zouden wij nooit toegestaan hebben.’
Dat de tweet van Rutten rood-groen het laatste duwtje heeft gegeven om toch een motie van wantrouwen in te dienen, bestrijden de Open VLD’ers te vuur en te zwaard. Ze hebben nare herinneringen aan 2010, toen ze als ‘stekkertrekkers’ de rekening gepresenteerd kregen, en dus moet de zwartepiet worden toegespeeld aan de N-VA en de linkerzijde. ‘De socialisten zijn immers nooit van plan geweest om de motie te laten vallen’, aldus een liberaal.
BDW fait coucou
Op het vlak van klimaat of zelfs veiligheid is samenwerking over de partijen heen wél mogelijk, waarom zijn de liberalen dan zo gebeten op links? Het sociaal-economische beleid is van oudsher de corebusiness van Open VLD … tot de N-VA in haar vaarwater kwam en zichzelf uitriep tot ‘liberale partij’. Verkiezing na verkiezing verloor ze haar rechtse electoraat, haar ‘Voka-achterban’, aan de N-VA. Maar sinds 2014 lijkt het tij enigszins te keren.
Na de zeven magere jaren wil Rutten nu alles op alles zetten om het tijdperk van de vette jaren in te treden. De vibes zitten goed, tijdens de lokale verkiezingen hebben de liberalen vertrouwen getankt, de ondernemers keren mondjesmaat terug naar de blauwe stal en het positivisme slaat aan. Maar de kentering is broos en dus moet er streng gewaakt worden over de geloofwaardigheid. Dewael: ‘Vijf maanden voor de verkiezingen gaan we niet ineens zeggen dat we openstaan voor linkse avonturen.’
N-VA-voorzitter Bart De Wever noemde in Dag Allemaal zijn grapje op 14 oktober, ‘BDW fait coucou à la fenêtre’, het tofste tv-fragment, maar voor Open VLD is het bittere ernst. BDW zal altíjd achter het venster staan.
Marjan Justaert ■