Oneerlijke belastingen: realiteit of perceptie?
Geen Belg zal vinden dat hij te weinig belastingen betaalt. Maar zijn ze ook eerlijk verdeeld? Ja, zegt de regering. Nee, zeggen de deelnemers aan onze jongste peiling. Het is dus niet omdat je al gelijk zou hebben als regering dat je ook gelijk krijgt.
Bron: De Standaard
‘We stonden daar alleen’, zei CD&V-voorzitter Wouter Beke gisteren in het Radio 1-programma De ochtend. Hij kreeg nog maar eens voor de voeten geworpen dat bijna 70 procent van de Belgen vindt dat de regering niet genoeg inspanningen levert om de belastingen eerlijk te verdelen. De taxshift van het afgelopen najaar was de uitgelezen kans om daar meer werk van te maken. Maar de trofee van een vermogenswinstbelasting werd de christendemocraten niet gegund. De partij werd met een speculatietaks, die amper 34 miljoen euro moet opbrengen, het bos in gestuurd.
‘De taxshift creëert wel degelijk meer rechtvaardigheid in de belastingen’, reageert minister van Financiën Johan Van Overtveldt (N-VA). ‘Verschillende maatregelen uit die hervorming leiden tot meer belastingen uit kapitaal. Om enkele voorbeelden te geven: de bankentaks maakt dat financiële instellingen meer bijdragen, en via de kaaimantaks worden ook juridische constructies in het buitenland aan belasting onderworpen.’
Maar dat soort maatregelen heeft alleszins het rechtvaardigheidsgevoel niet gevoed. ‘Van de hele discussie rond de taxshift hebben de mensen onthouden dat er geen vermogenswinstbelasting is gekomen’, zegt fiscaal expert Michel Maus in dS Avond. ‘De vermogens ontsnappen weeral, denken ze dan.’
Fairness Tax
Veel burgers weten niet eens wat de kaaimantaks of doorkijktaks precies inhoudt. En de hogere roerende voorheffing voelt iedereen en is niet specifiek gericht op de grote vermogens. Doe daar nog eens de heisa rond de Turteltaks en hogere btw op elektriciteit bovenop en bijna elke belastingplichtige voelt zich gepakt. Ondertussen stelt de minister van Financiën alles in het werk om te vermijden dat multinationals een jarenlang belastingvoordeel moeten terugbetalen. ‘We hebben een perceptieprobleem, geen reëel probleem’, zegt Luk Van Biesen (Open VLD), lid van de commissie Financiën. Hij wijst er ook op dat er tal van ‘vermogensbelastingen’ bestaan, zoals de onroerende voorheffing of erfbelasting.
Dat de regering-Di Rupo die perceptie beter aanpakte, staat buiten kijf. De vorige regering ging zelfs zover dat ze een belasting het adjectief rechtvaardig meegaf. Ze voerde een zogenoemde Fairness Tax in, een minimumbelasting voor grote vennootschappen. En John Crombez (SP.A), staatssecretaris in de vorige regering, zette de strijd tegen de fiscale fraude hoog op de agenda.
Maar de regering-Di Rupo is er evenmin in geslaagd is om een vermogenswinstbelasting in te voeren, of andere taboes zoals de belasting van de werkelijke huurinkomsten of bedrijfswagens aan te pakken. Dat soort maatregelen stootte telkens op een ‘njet’, vooral bij de liberalen. Die slikten wel de zogenoemde liquidatiebonus, een belasting bij de vereffening van vennootschappen.
Is er geen probleem?Is er geen probleem?
De regering-Di Rupo trok wel de roerende voorheffing op interesten op van 15 naar 25 procent. De huidige regering deed daar nog een trapje bij – naar 27 procent. De vorige coalitie voerde ook een maatregel in waarbij belastingplichtigen verplicht werden om buitenlandse juridische constructies te melden. Met de kaaimantaks van deze regering moeten de inkomsten die achter die constructies schuilgaan, effectief belast worden. ‘Wij doen op dat vlak meer dan de vorige regeringen’, zegt Van Overtveldt.
Een recente studie van André Decoster van de KU Leuven heeft aangetoond dat het beleid van de laatste twee decennia de herverdeling heeft versterkt. De vermindering van de personenbelasting door deze regering is ook meer op lage dan op hoge lonen gericht. Is er dan geen probleem?
‘Het probleem is dat we het eigenlijk niet goed weten’, zegt de Antwerpse hoogleraar Ive Marx. ‘België heeft geen vermogenskadaster, dus weten we niet hoe de belastingen op vermogens verdeeld zijn. Die ondoorzichtigheid voedt de perceptie. De legitimiteit van een belastingstelsel is nochtans uiterst belangrijk. Wie het gevoel heeft dat het systeem eerlijk is, betaalt eerlijk zijn belastingen.’
Christof Vanschoubroek ■