De passie van Devos
Het syndicaal verzet tegen het regeringsbeleid lijkt, voorlopig, over zijn hoogtepunt heen. Dat betekent niet dat de zenuwen in Michel I minder gespannen staan, aan de vooravond van wat misschien een budgettaire mega-operatie wordt. Enkele grote, gevoelige dossiers verschijnen samen op de agenda. Hun onderlinge verbinding brengt hun oplossing dichterbij, maar maakt de opgave niet kleiner. Als de regering erin slaagt is ze voor lange tijd gelanceerd.
Bron: De Morgen
Binnen de regering groeit de gedachte om van juli tot september de budgettaire lijnen voor de komende jaren uit te zetten. Om zo het structureel evenwicht in 2018 veilig te stellen. Hoe dichter bij verkiezingen, hoe moeilijker dat is: de begroting die men volgend jaar opstelt, is die voor het eerste verkiezingsjaar 2018. Dan gaat het deze zomer niet over een kleine 4 miljard, maar over 7 à 9 miljard. De regering beseft dat onduidelijkheid en onzekerheid over komende maatregelen de geloofwaardigheid van haar beleid en haar populariteit aantasten. Als burgers weten wat wanneer waarom komt en er dus enig perspectief (op beterschap) is, kan 2019 er anders uitzien. Omdat het risico bestaat dat deze ambitie niet gehaald wordt, wordt ze niet uitdrukkelijk uitgesproken.
Ze is dan ook aartsmoeilijk. Het Rekenhof stelt zich nog luidop vragen bij de haalbaarheid van vorige begrotingsmaatregelen. De taxshift is nog altijd niet sluitend. Gelukkig is er ook goed nieuws. De economie trekt wat aan. Ook de inflatie, de loonmatiging is voorbij, toch staan we voor een jobgroei, een pluim die volgens de Nationale Bank ook op de regeringshoed mag komen. Maar daaronder zitten regionale verschillen en hebben vooral laaggeschoolden en niet-Europeanen het moeilijk. Die dualisering leidt zelfs naar een marginalisering van een deel van de bevolking, dat van de arbeidsmarkt is afgesloten. Ongelijkheid is alive and kicking.
Niet enkel de cijfers, ook de thema’s die in de budgettaire opdracht naar boven komen doen duizelen. Bij N-VA blijven ze richting sociale zekerheid kijken. Als men ooit Arco wil afsluiten, om te vermijden dat dit dossier de sfeer van het slotjaar helemaal verziekt, moet het nu wel gebeuren. Minister Van Overtveldt komt met een nieuwe vennootschapsbelasting. De interne verdeeldheid over wat er moet gebeuren met de tegenvallende speculatietaks, die ook de beurstaks in zijn val meesleept, is nog voor het debat ten gronde gevoerd wordt al onmiskenbaar. De les van deze speculatietaks is zeer leerrijk voor wat komen zal: een derde taxshift, met daarin een rol voor een vorm van vermogenswinstbelasting. Een hoofdrol in het opkrikken van het fairness-imago van de gevraagde inspanningen, een bijrol voor de gebudgetteerde inkomsten.
De speculatietaks was te veel een politiek compromis, te weinig een slim fiscaal instrument, waarbij ook werkgevers graag die last enkel richting particulieren stuurden. Wie grootse verwachtingen en symboliek in een belasting steekt, is achteraf doorgaans ontgoocheld. En een symbool is de speculatietaks zeker, van rechtvaardigheid.
België haalt zonder officiële vermogens(winst)belasting 15 miljard (3,5 procent van het bbp) belastingen uit vermogen. Vooral vermogenstransacties (bv. registratie- of successierechten) worden zwaar belast, inkomen uit vermogen relatief minder. België is een van de weinige landen zonder algemene meerwaardebelasting. Die komt in beeld, zeker nadat onderzoek uitwees dat 1 procent van de meest vermogende Belgen ruim 50 procent van de beursgenoteerde aandelen en bijna een derde van de obligaties bezit. De top-10 procent bezit 85 procent van de aandelen en obligaties en het gros (65 procent) van het vastgoed naast de eigen woning. Wie dus vooral de allerrijksten wil treffen, heeft daar een kans. Als
er ooit een moment was, dan is het nu wel. Niet omdat er zoveel voorstanders zijn, maar omdat de tegenstand wat afzwakt.
CD&V, dat stelt dat de inspanningen nu onrechtvaardig verdeeld zijn, lanceerde eerder een Coucke-taks (meerwaarden boven bv. het miljoen belasten), maar laat het nu aan Van Overtveldt om voorstellen te doen. N-VA lijkt een grote tegeneis (beperking in de tijd van de werkloosheidsuitkering) te laten vallen, al kan die weer opduiken in de besparingsronde. Zelfs voor delen van haar kiezers oogt haar regeringsbeleid te rechts. Maar N-VA is niet enthousiast. Ze wijst erop dat die top-10 procent hun geld zo verhuizen en daarop trouwens eerder al een flinke bijdrage leverden. Ze stelt forse voorwaarden: er zitten nog altijd 15 procent aandelen en obligaties niet bij die top-10 procent en de middenklasse moet gevrijwaard worden, minwaarden moeten in rekening gebracht worden en de totale belastingdruk mag niet stijgen. Bij Open Vld klinkt het nog harder: voor hoeveel banen zorgt die top-10 procent? Bovendien zit je volgens Open Vld-fiscaal specialist Luc Van Biesen in De Standaard al snel in die 10 procent. Gisteren herhaalde Gwendolyn Rutten op VTM dat ze tegen is, omdat dit het ondernemerschap afremt. No more pestbelasting. Maar niemand durft echt tegen een Coucke-taks zijn.
Misschien maakt de uitbreiding van de belastingvrijstelling van 1.880 euro per persoon op een spaarboekje naar andere financiële producten meer kans. Maar niemand zal dat als een vermogenswinstbelasting kunnen verkopen. Dat is weer so middle class.
CARL DEVOS ■